Nieuws

• Pallas: Wel vertraging maar geen vertraging en weer op zoek naar meer geld 17 oktober 2024
  Afgelopen week heeft PVV-minister Agema (VWS) de voortgangsrapportage over het eerste halfjaar van 2024 van de nieuwe kernreactor Pallas in Petten aan de kamer aangeboden. Hieruit blijkt dat de start van de bouw van de kernreactor vertraagd is: die is nu gepland niet in het vierde kwartaal 2024, maar in het eerste kwartaal 2025. Er […] […]
• Medische wereld zit in de maag met Russische grondstoffen voor kankerbehandeling 21 augustus 2024
  Nederlandse medici en farmaceutische bedrijven zijn ongerust over de Europese afhankelijkheid van de Russische nucleaire sector. Voor bepaalde behandelingen met radioactieve geneesmiddelen zijn bewerkte grondstoffen nodig die vrijwel alleen in Rusland gemaakt worden. Dat geldt onder meer voor de behandeling van prostaatkanker. Lees verder bij de NOS […]

Het Pallas project

In 2025 wil NRG in het Noord-Hollandse Petten een nieuwe kernreactor in bedrijf hebben.
Een 'multi-purpose reactor' voor de productie van medische en industriële isotopen en voor kernenergieonderzoek.

Een overbodige en onwenselijke reactor.

• Overbodig omdat (medische) isotopen beter op een andere manier gemaakt kunnen worden;
• Onwenselijk omdat kernenergie een gevaarlijke en doodlopende weg is en we juist naar een duurzame energievoorziening toe moeten; voor kernenergie is daarin geen plaats. Bovendien stijgen de kosten van reactorbouw en blijken de kosten voor de ontmanteling van afgedankte reactoren veel hoger dan gedacht.

Lees hier meer over Laka's visie over de productie van medische isotopen.

Planning
In 2003 werden de eerste adviezen gepubliceerd voor de bouw van een nieuwe reactor. Toen was het plan dat Pallas – zoals de reactor wordt genoemd – in 2015 in bedrijf zou komen. De huidige Hoge Flux Reactor (HFR) heeft dan zijn 'technische levenseinde' bereikt. De totale kosten van het Pallas-project werden destijds geschat op 200 miljoen euro.
Die prognoses worden keer op keer bijgesteld. Op dit moment zou de Pallas-reactor pas in 2025 pas in gebruik genomen kunnen worden. De geschatte kosten zijn al opgelopen tot 600 miljoen euro.

Juni 2015: Procedure gestart
Begin juni 2015 is de vergunningsprocedure formeel gestart met het indienen van de Mededelingsnotitie Milieueffectrapportage door de Stichting Voorbereiding Pallas-reactor. De commissie m.e.r. heeft o.a. aan de hand van de inspraakreacties, een advies opgesteld over wat er in het definitieve Milieueffectrapport allemaal beschreven moet worden. In februari 2018 is de Plan-m.e.r. ingediend die een bestemmingsplanwijziging mogelijk moet maken. Naar verwachting zal er pas in 2020 een Kernenergiewetvergunning aangevraagd worden voor de reactor, waarna dan in 2021 de bouw van de reactor zou moeten starten.

Financiering en subsidies
Pallas had de eerste geheel privaat gefinancierde reactor ter wereld zullen worden.
Dat is niet gelukt: Door geldgebrek werd de aanbesteding in 2010 zelfs stilgelegd. Om de kans van slagen toch te vergroten en financiers minder risico te laten lopen hebben het Rijk en de provincie Noord-Holland in 2013 ieder 40 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de eerste fase: het ontwerp, aanbesteding en vergunningstraject. Dat zijn leningen die bij realisatie van het project terugbetaald moeten worden. Om te voorkomen dat het Rijk en de provincie voor 80 miljoen euro het schip in gaan wordt de druk om de reactor te bouwen steeds groter.
In december 2017 word bekend dat er waarschijnlijk ook publiek geld (60-100 miljoen euro) naar bouw en exploitatie moet, om potentiële private investeerders over de streep de trekken. Ook heeft het Rijk in de afgelopen jaren ongeveer 200 miljoen uitgegeven om de komst van de Pallasreactor mogelijk te maken: aan het verwijderen van het historisch afval op het terrein, aan het voorkomen van faillissement NRG en aan het langer in bedrijf houden van de huidige reactor in Petten.

Pallas versus cyclotrons
De belangrijkste reden die voor de bouw van Pallas wordt opgevoerd in de media, is medische isotopenproductie. Al decennia wordt stoïcijns volgehouden dat voor medische isotopen een kernreactor noodzakelijk is. Daarbij wordt voor het gemak vergeten dat vrijwel alle medische isotopen ooit door cyclotrons (deeltjesversnellers) werden gemaakt. Deze veilige en decentrale methode van isotopenproductie stond aan de wieg van de moderne nucleaire geneeskunde. Doordat kernreactoren in de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw toch werden gebouwd, en nog wel met 100% overheidsfinanciering, legden cyclotrons het af tegen onderzoeksreactoren die óók isotopen konden maken. Deze onder de kostprijs geleverde isotopen concurreerden de niet-gesubsidieerde cyclotrons weg. Waarna er slechts een handjevol reactoren medische isotopen bleef produceren.
Maar de cyclotron blijft, of wordt opnieuw, een valide productiemethode. In vergelijk met reactoren zijn cyclotrons relatief eenvoudige, goedkopere apparaten. Ze zijn veiliger, want er is geen risico op kernongevallen en proliferatieproblemen, ze produceren schoner, er komt geen langlevend en hoogradioactief afval vrij en ze bieden meer leveringszekerheid.

Business case Pallas
Bij Pallas ligt de nadruk op de productie van medische isotopen. Volgens exploitant NRG, moet Pallas rond 2030 ca. 70% van haar geld met medische isotopenproductie verdienen. De resterende 30% van de inkomsten moet komen uit (commercieel) nucleair onderzoek.
In de business case van Pallas is de marktprognose voor medische isotopen ná 2025 dus cruciaal. NRG meent dat Pallas winstgevend zal zijn vanwege export. Maar uit onderzoek (zie hieronder) komt een heel ander beeld naar voren: de markt voor reactorisotopen zal al voor de bouw van Pallas verzadigd zijn; reactorisotopen worden duurder door afnemende overheidssubsidie; cyclotrons kunnen steeds meer de concurrentie aan met reactoren; en door de sterke groei van de beeldvormende techniek PET/CT - die op cyclotron-isotopen draait - zal de vraag naar reactorisotopen afnemen.
In 2016 vond technologiebedrijf ASML ook nog een methode uit om de belangrijkste isotoop te produceren: via het Lighthouse-procedé. Naar verwachting zal die elektronenlaser binnen enkele jaren op grote schaal gaan produceren.

OESO: markt voor reactorisotopen raakt oververzadigd
In april 2014 stelde de OESO, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, vast dat de markt voor technetium-99m, de belangrijkste reactorisotoop, rond 2020 verzadigd is. Na de sluiting van de grootste isotopenreactor in Canada in 2016, voorziet de OESO dat Argentinië door de bouw van een nieuwe reactor zal uitgroeien tot een wereldwijde speler op de markt van reactorisotopen. De Verenigde Staten, de belangrijkste afzetmarkt en op dit moment zelf geen producent van medische isotopen, zal tegen 2020 zelfvoorzienend zijn. Waarschijnlijk door cyclotrons.

PET/CT versus SPECT/CT
PET/CT-scans leveren betere beelden op dan de gangbare SPECT/CT-scanner. Ondanks dat PET/CT duurder is dan SPECT/CT, kan er veel efficiënter mee worden gewerkt waardoor behandeling met PET/CT in de praktijk toch goedkoper is. De isotopen die voor PET/CT gebruikt worden, komen uit cyclotrons. De vraag naar deze isotopen is groot en groeit, terwijl de vraag naar SPECT-CT-isotopen, die in reactoren worden gemaakt, afneemt. Het is dus steeds onwaarschijnlijk dat Pallas winstgevend gaat worden met de productie van medische isotopen.

Lees hier meer over Laka's visie over de productie van medische isotopen.